طاق بستان يكي از بي‌نظيرترين يادگارهاي اين ديار است كه از دوره ساسانيان مانده و مي‌توان ساعت‌ها به آن خيره شد و از نقش نقش آن ناگفته‌ها شنيد.
شايد طاق بستان كرمانشاه را مجموعه‌اي از سنگ نگاره‌ها و سنگ نوشته‌هاي مربوط به دوره ساساني بشناسيد كه در محله طاق بستان در شمال غربي شهر كرمانشاه قرار دارد. اما اين همه ماجرا نيست. مجله گردشگري مان به اين يادگار كهن ديارمان سر زده تا ببيند چه چيزي براي گفتن دارد. با مجله دلتا همراه شويد.
اهميت طاق بستان
محوطه طاق بستان به قرن سوم ميلادي مي‌رسد. يكي از ارزشمندترين آثار تاريخي ايران و حتي جهان. تاجگذاري خسرو پرويز، تاجگذاري اردشير دوم، تاجگذاري شاهپور دوم و سوم و چند سنگ نوشته يا كتيبه به خط پهلوي، مراسم شكار گراز توسط سواركاران و نواختن موسيقي با آلات موسيقي چنگ و … همان نقوشي هستند كه در دل سنگ‌هاي خاموش نهفته‌اند.
از سويي اينجا به دليل وجود كوه و چشمه از ديرباز، تفرجگاه و محل شكار و نمايش قدرت شاهان بوده و امروزه هم با حال و هواي جذابش، بسياري گردشگران را به سوي خود مي‌كشاند. مردم محلي مي‌گويند اينجا خنك‌ترين جاي شهر و مكاني براي فرار از گرماي تابستان است.
اهميت طاق بستان هنوز با شبهاتي مواجه است. اما پلكاني سنگي و دستكند در پشت طاق بستان وجود دارد كه مي‌گويند اين پلكان كاربرد مذهبي داشته و بالا رفتن از آن براي انجام نيايش بوده است. اما از سوي ديگر برخي معتقدند كه اين پلكان را فرهاد كوه كن كنده است، هرچند آنها از دوره پيش از ساساني و مربوط به دوره مهرپرستي هستند.
ديدني‌هاي طاق بستان كرمانشاه
۱. طاق بزرگ
طاق بزرگ، ۹ متر ارتفاع و ۷.۵ متر عرض و ۶.۵ متر عمق دارد و مهمترين اثر مجموعه است. ديواره‌هاي داخلي ايوان تزيينات زيبايي دارند. قدمت آن به دوره خسرو دوم باز مي‌گردد و به دليل آن كه نقش و نگارهاي آن، نوع لباس‌ها و طلا و جواهرات دوره ساساني را نمايش مي‌دهد، اهميت بسياري دارد. نقوشي را در اين طاق مي‌توانيم ببينيم.
نقش تاج گذاري خسرو پرويز
اين نقش در بخش بالايي ديوار قرار دارد و به طور كلي سه تنديس در آن ديده مي‌شود:
شاه در وسط
فروهر يا موبد موبدان در سمت راست شاه در حالي كه حلقه فر ايزدي (حلقه قدرت) را به شاه مي‌دهد.
آناهيتا – ايزدبانوي آب‌ها و نماد سرسبزي- در سمت چپ شاه آب و حلقه قدرت در دست دارد.
نقش سوار
در زير نقش تاج گذاري، فردي سوار بر اسب حكاكي شده كه هنوز كسي نمي‌داند دقيقا كيست! برخي مورخان اسلامي نيز اين فرد را خسرو پرويز ميدانند كه سوار بر اسب خود «شبديز» است. اسب در اين نقش برجسته، كاملا زره پوشيده و قمقمه آبي بر بدنه‌اش آويزان است.
صحنه‌هاي شكارگاه سلطنتي
در ديواره‌هاي جانبي ايوان بزرگ شكارگاه سلطنتي را خواهيد ديد. آنها نخستين تابلوي سنگي با رعايت قاعده و اصول نقاشي در جهان هستند و با ظرافت خاصي حك شده‌اند.
صحنه شكار گوزن ها
در سمت راست، قابي به ابعاد ۵.۸۰ در ۳.۹۰ متر است و فيل‌باناني را مي‌بينيم كه در سه رديف، گله گوزن‌ها را به طرف شكارگاه هدايت مي‌كنند. شاه سوار بر اسبش به نام شبديز، در سه قسمت به نمايش درآمده.
صحنه شكار گراز
در اين صحنه ۱۲ فيل با دو سوار در ۵ رديف عمودي در حال رَم دادن گرازها از مخفيگاه باتلاقي به سوي نيزار هستند. قايقي با دو قايق ران و ۵ نفر كه در حال كف زدن ديده مي‌شود. شاه در قايقي ايستاده و در اطراف او نوازندگان زن حضور دارند. در جايي ۵ فيل سوار، گرازهاي شكار شده را با استفاده از خرطوم فيل‌ها جمع آوري مي‌كنند.
نقش برجسته محمد علي ميرزا
محمد علي ميرزا دولتشاه، پسر فتحعلي شاه بود كه در قرن ۱۹ يادگاري از خود در طاق بستان به جاي گذارد. به دستور او در كنار نقوش ارزشمند دوره ساساني، تصويري از وي حكاكي شد. جالب آنكه اين حكاكي آن قدرها هم جذاب از آب در نيامد. در اين نقش صورتي چاق، ريشي بلند و سبيلي تاب‌دار دارد و بر تخت تكيه زده است.
نقش پسران محمدعلي ميرزا
امام قلي ميرزا معروف به عمادالدوله -پسر محمدعلي ميرزا- در سمت راست محمدعلي ميرزا، ايستاده است؛ در سمت چپ او محمد حسين ميرزا ايستاده كه جزييات صورتش از بين رفته است.
نقش خواجه باشي
در جلوي محمد علي ميرزا، غلام او، «آغا غني»، ايستاده و تاج مخروطي بر سر دارد.
كتيبه هاي موجود در كنار نقش برجسته
شعري از «بسمل» شاعر كرمانشاهي به خط نستعليق ديده مي‌شود كه محمد علي ميرزا، خسرو پرويز را دربان خود خطاب كرده و خودش را شبيه موسي (ع) و طاق بستان را چيزي شبيه به كوه طور.
كوه طور جايي بوده كه حضرت موسي به آنجا مي‌رفته تا عبادت كند.
كتيبه‌اي به مضمون : اختصاصِ درآمد سه دانگ از مزارع «كبودخاني»، براي انجام مراسم عزاداري امام حسين (ع) ديده مي‌شود كه به دستور آقا غني و توسط ميرزا جعفر سنگ تراش خلق شده است.
۲. ايوان يا طاق كوچك
در ميان نقش برجسته تاجگذاري اردشير دوم و طاق بزرگ، فضايي مستطيل شكل قرار دارد كه به ايوان كوچك مشهور است. در آن پيكره‌هاي شاپور سوم و پدرش شاپور دوم (دهمين و يازدهمين پادشاه ساساني) به چشم مي‌خورند. عرض آن ۵.۸، ارتفاع ۵.۳ و عمقش ۳.۵ متر است. در دو طرف ورودي اين ايوان، دو ستون چهارگوش و بالاي آنها طاقي با قوس نيم دايره وجود دارد.
دو كتيبه به خط پهلوي هم ديده مي‌شود كه به نام شاه، نام پدر و پدربزرگ وي اشاره ميكند.
۳. تاجگذاري اردشير دوم
سومين بخش طاق بستان كرمانشاه تاجگذاري اردشير دوم – نهمين شاه ساساني- است كه از دل آخرين كنده كاري سمت راست بيرون آمده. قديمي‌ترين نقش برجسته طاق بستان است. قدمت اين سنگ نگاره به سال‌هاي ۳۷۹ م تا ۳۸۳ م باز مي‌گردد. نقوش زير بر آن حك شده.
اردشير دوم -شاه ساساني- در وسط
اهورا مزدا در سمت راست
ميترا يا زرتشت در سمت چپ
اسيري در پايين
درياچه طاق بستان كرمانشاه
در پايين نقش‌ها، پاي طاق بستان درياچه كوچكي است كه آبش از چشمه تامين مي‌شود. به آن سراب طاق بستان مي‌گويند كه از هزاران سال پيش در اينجا جاري است. در تامين آب اهالي روستاي طاق بستان نقش مهمي دارد و پس از سرريز شدن به رودخانه چم بشير مي‌ريزد. چندي پيش در درياچه طاق بستان، قايق سواري هم امكان داشت اما امروز ديگر اين امكان وجود ندارد.
ساعت بازديد طاق بستان
از ۹ صبح تا ۱۰.۳۰ شب مي‌توانيد براي بازديد از اين مجموعه شگفت انگيز برويد.
آدرس طاق بستان كرمانشاه
كرمانشاه، بلوار طاق بستان
براي دسترسي با وسايل نقليه عمومي مي‌توانيد از اتوبوس‌هايي استفاده كنيد كه در بلوار طاق بستان توقف دارند. اگر با وسيله شخصي هستيد مي‌توانيد از اپليكيشن‌هاي مسيرياب به بلوار طاق بستان برسيد و يا مي توانيد از مردمان كرمانشاهي كمك بگيريد. از هركس بپرسيد راه را به شما نشان خواهد داد.
برچسب:
بازدید: <~PostViwe~>
